Niezależnie od tego, czy porządek świata wali się pod ciężarem własnych niedoskonałości, czy z powodu ADHD Trumpa, żelazny sojusz transatlantycki nie powróci już w formie, jaką znamy od 80 lat. Pytanie, czy to, co wyłoni się na Zachodzie z chaosu, będzie amerykańskim protektoratem na wzór Imperium Rzymskiego, czy twórczym tyglem nieustannej rywalizacji o prymat.
„Jeśli polityka wymaga od wojny czegoś, czego ta jej przynieść nie może, to działa ona wbrew swoim zasadom: musi bowiem znać narzędzie, którym chce się posłużyć, i – co z tego wynika – wiedzieć, co jest sprawą realną, a co nie do pomyślenia”.
– Carl von Clausewitz
Kiedy w 2000 roku Baszar al-Asad zastąpił swojego ojca Hafiza al-Asada i objął urząd prezydenta, wiązano z nim nadzieję na reformy. Jednak nadzieje na liberalizację kraju się nie spełniły. Trend w stronę większego uczestnictwa obywateli w rządzeniu krajem został szybko odwrócony, a Asad nie tylko przywrócił, ale i rozwinął autorytarne praktyki administracji swojego zmarłego ojca, w szczególności wszechobecną cenzurę oraz brutalną przemoc wobec przeciwników reżimu. Zarządzono również znaczną liberalizację zdominowanej przez państwo gospodarki, ale zmiany te służyły głównie wzbogaceniu sieci elit powiązanych z reżimem. W przededniu wybuchu wojny domowej syryjskie społeczeństwo było poddane silnym represjom, z coraz bardziej widocznymi nierównościami w bogactwie i dostępie do przywilejów. Prawdziwym wyzwaniem dla władz okazała się jednak skomplikowana struktura etnoreligijna kraju.
W miarę jak druga administracja Trumpa nabiera kształtu, nad stosunkami transatlantyckimi pojawia się fundamentalne pytanie: kto kogo bardziej potrzebuje w tym partnerstwie? Czy to Europa musi szukać amerykańskiej ochrony i zaangażowania, czy też Stany Zjednoczone, w obliczu coraz bardziej asertywnych Chin, potrzebują europejskiej współpracy gospodarczej i technologicznej, aby utrzymać swój globalny prymat?
