Sekretarz stanu USA Marco Rubio powiedział po rozmowach w Paryżu, że propozycja pokoju na Ukrainie kreślona przez administrację amerykańską spotkała się z dobrym przyjęciem. Jednocześnie stwierdził, że jeżeli rozmowy nie doprowadzą wkrótce do znaczącego postępu w tej sprawie, Stany Zjednoczone wycofają się z prób zakończenia wojny. Minister spraw zagranicznych Rosji Sergiej Ławrow powiedział natomiast, że jego kraj chce współpracować na rzecz usunięcia długotrwałych przyczyn konfliktu.

Rubio towarzyszył w Paryżu Steve Witkoff, wysłannik prezydenta Trumpa, który w zeszłym tygodniu spotkał się osobiście z Władimirem Putinem i omawiał z nim sprawę zakończenia wojny. We Francji zostali przyjęciu przez prezydenta Emmanuela Macrona. W spotkaniu wzięli też udział minister obrony Wielkiej Brytanii oraz doradca niemieckiego rządu ds. bezpieczeństwa. Niespodziewanie w Paryżu zjawili się także Adrij Jermak, szef gabinetu prezydenta Ukrainy, minister obrony Rustem Umerow oraz minister spraw zagranicznych Andrij Sybiha.

Wizyta w Paryżu oraz spotkania amerykańskich przedstawicieli z dyplomatami z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji i Ukrainy świadczą o przyspieszeniu działań dyplomatycznych USA. To sygnał wysłany w stronę Moskwy: Stany Zjednoczone nie zamierzają bez końca tolerować braku postępów w sprawie Ukrainy.

Rubio zaznaczył, że jeśli nie pojawią się oznaki realnych postępów, USA mogą skoncentrować się na innych priorytetach. To może oznaczać zwiększenie presji na Rosję – zarówno sankcyjnej, jak i politycznej – oraz większą rolę państw europejskich w budowie systemu bezpieczeństwa Ukrainy, być może także w ograniczonym zakresie wojskowym (np. wsparcie wywiadowcze i logistyczne).

Równolegle w Waszyngtonie odbyły się rozmowy francuskiego ministera obrony z amerykańskim sekretarzem obrony. Potwierdza to hipotezę o zniecierpliwieniu postawą Rosji 

– tłumaczy dr Marek Stefan, zastępca redaktora naczelnego Układu Sił. 

Jednocześnie wicepremier Ukrainy Julia Swyrydenko powiedziała, że Kijów podpisał z Waszyngtonem memorandum w sprawie umowy surowcowej. Prezydent Trump traktuje ją jako istotną część ustaleń pokojowych i chce, by w jej ramach Ukraina zwróciła Stanom Zjednoczonym pieniądze za dotychczasową pomoc w wojnie. Według agencji Bloomberg, Amerykanie zgodzili się zmniejszyć szacunkową kwotę z 300 do 100 mld dolarów. Według Swyrydenko, umowa zapewni wzrost gospodarczy Ukrainie i Stanom Zjednoczonym. Trump powiedział, że może zostać podpisana już w przyszłym tygodniu, ale strona ukraińska nie potwierdziła jego słów. 

Musk wybuduje kopułę nad USA?

SpaceX Elona Muska oraz dwa startupy zajmujące się wdrażaniem sztucznej inteligencji do technologii wojskowych – Andruil i Palantir – są faworytami w wyścigu o kontrakt na zbudowanie tzw. Złotej Kopuły. Ma być to system, który ochroni Stany Zjednoczone przed atakami z powietrza i kosmosu, oparty także na broni satelitarnej. 

Donald Trump, podpisał rozporządzenie wykonawcze w tej sprawie 27 stycznia. Napisał w nim, że atak rakietowy jest „najbardziej katastroficznym zagrożeniem, przed którym stoją Stany Zjednoczone”. O sprawie informuje Agencja Reutera, powołując się na anonimowe źródła. 

Przedstawiciele trzech firm mieli spotkać się z Trumpem w ostatnich tygodniach. Przedstawili plan wysłania w kosmos od 400 do ponad 1000 satelitów zdolnych do wykrywania rakiet. Osobna konstelacja składająca się z dwustu satelitów byłaby wyposażona w pociski i lasery, przeznaczone do neutralizowania zagrożeń. 

SpaceX miało zaproponować, by rząd korzystał z technologii firmy w modelu subskrypcyjnym, zamiast ją kupować. Dzięki temu możliwe byłoby ominięcie pewnych procedur dotyczących zamówień wojskowych i projekt zostałby zrealizowany szybciej. Część urzędników Pentagonu obawia się jednak, że rząd zostałby w ten sposób pozbawiony wpływu na cenę i rozwój technologii. 

Według szacunków Pentagonu, Złota Kopuła rozwinie pierwsze zdolności w 2026 roku, które będą stopniowo rozbudowywane, również w kolejnej dekadzie. Projekt ma kosztować setki miliardów dolarów. SpaceX wycenia wstępne prace inżynierskie i projektowe na od 6 do 10 mld. Elon Musk przeznaczył ponad 250 mln dolarów na kampanię Donalda Trumpa. Sprawa powierzenia jego firmie realizacji projektu nie jest jeszcze przesądzona. Do konkursu miało stanąć ponad 180 przedsiębiorstw. 

Łotwa wypowiada traktat ottawski

Łotewski parlament zagłosował za wycofaniem kraju z traktatu ottawskiego. Zakazuje on używania min przeciwpiechotnych. Decyzja ma związek z obawami przed rosyjską napaścią. 

Przewodnicząca parlamentarnej komisji ds. spraw zagranicznych Inara Murniece powiedziała, że da ona niezbędną przestrzeń siłom zbrojnym do działa w przypadku zagrożenia. Pozwoli na obronę obywateli z wykorzystaniem wszystkich dostępnych środków. 

Łotwa jest pierwszym krajem, który formalnie wycofuje się z traktatu z tych, które w ostatnim czasie sygnalizowały taką chęć. To Polska, Finlandia, Litwa i Estonia. Łotwa będzie mogła rozmieszczać miny przeciwpiechotne sześć miesięcy po oficjalnym poinformowaniu innych sygnatariuszy o swojej decyzji. 

Rosja nie podpisała traktatu ottawskiego.   

Życie poza Ziemią – naukowcy przedstawiają dowody

Poza Układem Słonecznym istnieje planeta, na której z dużym prawdopodobieństwem znajdują się organizmy żywe. Grupa naukowców dokonała przełomowego odkrycia z wykorzystaniem teleskopu kosmicznego Jamesa Webba. Planeta jest oddalona od Ziemi o około 124 lata świetlne. Nosi nazwę K2-18b i orbituje w miejscu, w którym możliwe jest istnienie wody. 

Na jej powierzchni odnaleziono gazy, które na naszej planecie wytwarzają jedynie organizmy – chodzi o siarczek i disiarczek dimetylu. Na ziemi produkują go glony morskie. Według naukowców, to najsilniejszy jak dotąd dowód na istnienie życia pozaziemskiego. Badaniom przewodził Nikku Madhusudhan z Wydziału Astronomii Uniwersytetu Cambridge. 

Uczony zastrzega, że obserwacje muszą być powtórzone, a następnie należy przeprowadzić eksperymenty i rozważania teoretyczne, które mają na celu sprawdzenie, czy wspomniane gazy mogły powstać bez udziału organizmów żywych. 

Opracował Eugeniusz Romer.

Espresso Układu Sił dostępne również na YouTube oraz jako podcast: