Jesteśmy świadkami gruntownej przebudowy ładu międzynarodowego. Ponieważ od końca zimnej wojny (a w świecie zachodnim od 1945 roku) był on utrzymywany głównie przez Stany Zjednoczone, to ich postawa wobec spraw globalnych będzie określać nowy porządek geopolityczny. Dziś gołym okiem widać, że Amerykanie zmieniają skalę i sposób swojego zaangażowania w świecie. Era interwencji w trzeciorzędnych zakątkach świata, takich jak Afganistan, odchodzi w zapomnienie.
Druga kadencja Donalda Trumpa może oznaczać wzmocnienie zaangażowania Stanów Zjednoczonych w regionie Indo-Pacyfiku. Taką tezę potwierdzałyby ostatni doroczny raport amerykańskiej społeczności wywiadowczej, memorandum szefa Pentagonu, którego zarys wyciekł do mediów oraz przebieg wizyty sekretarza obrony Petera Hegsetha w Azji.
Niezależnie od tego, czy porządek świata wali się pod ciężarem własnych niedoskonałości, czy z powodu ADHD Trumpa, żelazny sojusz transatlantycki nie powróci już w formie, jaką znamy od 80 lat. Pytanie, czy to, co wyłoni się na Zachodzie z chaosu, będzie amerykańskim protektoratem na wzór Imperium Rzymskiego, czy twórczym tyglem nieustannej rywalizacji o prymat.
Krążące od kilku miesięcy w przestrzeni publicznej pomysły doradców i współpracowników prezydenta Trumpa na temat planu dewaluacji dolara, którego jednym z głównych celów byłoby wzmocnienie amerykańskiego eksportu i reindustrializacja, mogą zwiastować nadejście największej zmiany w globalnym ładzie finansowym od czasów odejścia Stanów Zjednoczonych w czasach prezydentury Nixona od parytetowego systemu złoto-dolarowego, będącego filarem układu z Bretton Woods.
W ostatnim czasie pojawiło się kilka doniesień medialnych o tym, że Stany Zjednoczone potajemnie negocjują z Rosją i Niemcami przywrócenie sprzedaży surowców naturalnych do Europy. Takie rozwiązanie, pod pewnymi warunkami, dałoby Waszyngtonowi potężne narzędzie nacisku.
Administracja Donalda Trumpa postanowiła wycofać Stany Zjednoczone z funduszu JETP, wspierającego kraje rozwijające się w transformacji energetycznej. Tracą na tym dwa liczące się państwa Indo-Pacyfiku, Indonezja i Wietnam, posiadające ambitne programy redukcji emisji. Ruch USA stanowi błąd geopolityczny, ponieważ pozostawia lukę, którą chętnie wypełnią Chiny, umacniając swoją pozycję lidera Globalnego Południa. Inicjatywę JETP – Just Energy […]
Jednym z obiegowych argumentów na rzecz zdecydowanej przewagi Chin nad Stanami Zjednoczonymi jest ten, że chiński potencjał stoczniowy jest ponad dwieście razy większy od amerykańskiego. Rzeczywiście, przemysł stoczniowy ChRL w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat wysunął się na pierwsze miejsce pod względem potencjału produkcyjnego i to w sposób bezprecedensowy. Czy stwierdzenie tego faktu pozwala na jakieś daleko idące wnioski? Zauważmy przede wszystkim, że na szpicy konfliktu pomiędzy Stanami Zjednoczonymi a Chinami wcale nie znajduje się przemysł stoczniowy, tylko zaawansowane technologie obliczeniowe. Dlaczego tak jest?
Presja administracji Donalda Trumpa zmusza Niemcy do przemyślenia swojej roli w transatlantyckiej wspólnocie. Czy Berlin ulegnie żądaniom Waszyngtonu w sprawie obronności i surowców, czy postawi na większą niezależność – także wobec Chin? O niemieckich czerwonych liniach i przyszłości relacji z USA i Rosją Eugeniusz Romer rozmawia z Laurą von Daniels.
W grudniu 2024 roku Donald Trump, jeszcze jako prezydent elekt, wyraził chęć ponownego przejęcia kontroli nad Kanałem Panamskim przez Stany Zjednoczone. Argumentem Trumpa były wysokie opłaty dla przepływu amerykańskich statków oraz przejmowanie kanału przez chińskie wpływy. W styczniu 47. prezydent USA powtórzył te zamiary, w swoim prowokacyjnym stylu nie wykluczając nawet użycia siły. Mając na uwadze te zapowiedzi (i zapewne idące za tym w przyszłości konkretne działania), warto pochylić się nad właściwościami i znaczeniem Kanału Panamskiego jako jednego z istotnych węzłów komunikacyjnych świata.
Wykuwane w ogniu I i II wojny światowej amerykańsko-kanadyjskie partnerstwo stało się faktem w ciągu ostatniego stulecia. Relacja ta przeszła jednak na przestrzeni lat od wspólnej wizji, dającej wzajemne korzyści, do relacji „na tempomacie”, utrzymywanej przez biurokratyczne kanały. Prezydent Donald Trump chce ją znów ożywić, na wzór kierowcy dostosowującego prędkość podczas długiej podróży autostradą. Pozbawiając stosunki między Waszyngtonem a Ottawą tempomatu, wymusza ponowne rozważenie kierunku i intensywności relacji w celu przywrócenia wzajemnych korzyści politycznych, gospodarczych i wojskowych.
