Kto ma chipy, ten ma władzę – wprowadzenie

Przeglądałem ostatnio na YouTube archiwalne odcinki programu „Sonda”, który był emitowany w latach 80. Moją szczególną uwagę zwróciły odcinki poświęcone sztucznej inteligencji oraz robotyzacji. W tamtym czasie Japonia była postrzegana jako państwo przyszłości, które na masową skalę wprowadza w swoich nowoczesnych fabrykach roboty produkcyjne. Wtedy była to Japonia, współcześnie to Chiny uchodzą za państwo przyszłości, […]
Wszystkie problemy Niemiec – wprowadzenie

Skromne oklaski po wystąpieniu amerykańskiego wiceprezydenta podczas Monachijskiej Konferencji Bezpieczeństwa zwiastowały nową epokę w relacjach atlantyckich. J.D. Vance stwierdził, że największym zagrożeniem dla Europy nie są Rosja albo Chiny, ale kwestie ideologiczne. Zarzucił europejskim politykom, że sprzeciwiają się zasadom demokracji, ingerując w wolne wybory, na przykład w Rumunii, oraz tłumiąc wolność słowa. Potem nastąpiła kaskada […]
Orient Express – wprowadzenie

Co prawda Orient-Express dojeżdżał tylko do Stambułu, ale symbolizuje związek Europy z regionem. Jeszcze kilka lat temu z tego kierunku do Europy płynął strumień uchodźców syryjskich, którzy oczekiwali lepszego życia w krajach zachodnich. Teraz, kiedy podstawowa przyczyna ich uchodźstwa – rządy Asada i wszechobecny terroryzm – zakończyły się lub zredukowały, wielu wydaje się naturalny powrót […]
W samo południe – wprowadzenie

Wśród pytań o strategicznym znaczeniu, które należy postawić, zastanawiając się nad przyszłością relacji transatlantyckich, jedno wydaje się szczególnie istotne: kto kogo w tym partnerstwie potrzebuje bardziej? Czy to Europa musi zabiegać o amerykańską protekcję i zaangażowanie, czy odwrotnie, to Stany Zjednoczone w obliczu rywalizacji z Chinami potrzebują w swoim obozie Europejczyków? Bez współpracy z państwami […]
Małe państwo, wielka sprawa – wprowadzanie

Hasło „Mołdawia w kryzysie” powinno się pisać z hasztagiem, niemal tak samo jak #TuskSięWściekł. O ile jednak premier Tusk się wścieka od półtora roku, o tyle Mołdawia żyje w kryzysie od początku uzyskania niepodległości w roku 1991. A już na pewno odkąd Naddniestrze po krótkiej wojnie domowej ogłosiło secesję, rozpoczynając żywot pierwszej w postsowieckiej historii […]
Sojusznik czy przeciwnik? – wprowadzenie

Jeszcze niedawno mówiono, że relacje Stanów Zjednoczonych i Kanady to jedno z najbardziej stabilnych partnerstw na świecie; sąsiedztwo oparte na zaufaniu, wspólnych wartościach i głębokich powiązaniach gospodarczych. Jednak początek 2025 roku brutalnie zweryfikował te założenia. Powrót Donalda Trumpa do Białego Domu nie oznaczał tylko korekty kursu, lecz całkowitą zmianę zasad gry. Kanada znalazła się pod […]
Skok ku dominacji technologicznej

Czy kontrola eksportu technologii rzeczywiście może powstrzymać Chiny? Na ile skuteczna jest współpraca Doliny Krzemowej z amerykańskim sektorem obronnym? I dlaczego kluczowe w wyścigu o dominację w dziedzinie sztucznej inteligencji nie jest tworzenie nowych narzędzi, lecz ich wdrażanie? O geopolityce sztucznej inteligencji, ograniczeniach, szansach i globalnej rywalizacji rozmawiamy z Michaelem Horowitzem, ekspertem ds. innowacji wojskowych i byłym doradcą departamentu obrony USA.
Mołdawia w drodze do Europy

W obliczu globalnych zawirowań i zmieniającego się paradygmatu jedno państwo w Europie Wschodniej wymaga stałej uwagi i wsparcia. Wielu obywatelom UE Republika Mołdawii może wydawać się małym krajem, jednak jej przyszła orientacja jest zdaniem autorów kluczowa dla bezpieczeństwa i stabilności Europy Środkowej i Wschodniej.
Czy Europa może przetrwać bez Ameryki?

Niezależnie od tego, czy porządek świata wali się pod ciężarem własnych niedoskonałości, czy z powodu ADHD Trumpa, żelazny sojusz transatlantycki nie powróci już w formie, jaką znamy od 80 lat. Pytanie, czy to, co wyłoni się na Zachodzie z chaosu, będzie amerykańskim protektoratem na wzór Imperium Rzymskiego, czy twórczym tyglem nieustannej rywalizacji o prymat.
Rozdarty naród Syrii

Kiedy w 2000 roku Baszar al-Asad zastąpił swojego ojca Hafiza al-Asada i objął urząd prezydenta, wiązano z nim nadzieję na reformy. Jednak nadzieje na liberalizację kraju się nie spełniły. Trend w stronę większego uczestnictwa obywateli w rządzeniu krajem został szybko odwrócony, a Asad nie tylko przywrócił, ale i rozwinął autorytarne praktyki administracji swojego zmarłego ojca, w szczególności wszechobecną cenzurę oraz brutalną przemoc wobec przeciwników reżimu. Zarządzono również znaczną liberalizację zdominowanej przez państwo gospodarki, ale zmiany te służyły głównie wzbogaceniu sieci elit powiązanych z reżimem. W przededniu wybuchu wojny domowej syryjskie społeczeństwo było poddane silnym represjom, z coraz bardziej widocznymi nierównościami w bogactwie i dostępie do przywilejów. Prawdziwym wyzwaniem dla władz okazała się jednak skomplikowana struktura etnoreligijna kraju.